Ergenlik Dönemi VE Özellikleri

İnsanın gelişim basamaklarında 11-21 yaş arasında geçirilen döneme genel olarak ergenlik denir.

Kızlarda 10-15, erkeklerde 11-15 yaş dilimleri erinlik – buluğ, 15’ten 20’ye kadar olan dönem de ergenlik olarak tanımlanmaktadır. Bu dönemde çocukların fiziksel olarak büyük değişime uğraması, vücudun hormon sisteminin farklılaşmasından kaynaklanmaktadır. Hormonların dengesizleşmesi ve değişmesi sonucu gencin toplam ağırlığının %30’unu oluşturan kaslar %63’e ulaşır. Kemiklerin boyları uzar, iç yapıları değişir, kıkırdak dokular yerini sert kemik dokusuna bırakır. Boy ve kiloda değişimler kızlarda 11, erkeklerde 12 yaşlarında başlar. Yıllık boy artışı 6-7 cm arasındadır. Burun, el ve ayaklar göze batacak şekilde büyümeleriyle dikkati çekerler. Büyümenin oransız olması nedeniyle bedenin görüntüsü de oransız olabilir.

Hızlı beden gelişimi, cinsel uyanış ve zihinsel gelişim genci hazırlıksız yakalar ve bunaltır. Genç kendini bu değişikliklerle baş edecek kadar güçlü bulamaz. Çünkü bedensel ve zihinsel gelişimin hızına ruhsal gelişim ayak uyduramaz.

Genç bu dönemde:

• Tedirgindir ve güç beğenir, çabuk tepki gösterir, duyguları çabuk değişir, olur olmaz şeyleri sorun yapar. Karamsardır, surat asar, hiçbir şeyden hoşnut olmaz, sık sık ağlar. 

• Derslere ilgisi azalır, çalışma düzeni bozulur. 

• Dağınık ve savruk olur. Sık sık bir şeyler devirir, girip çıkıp bir şeyler yer. Odası darmadağınık, ayakkabısı boyasız olmasına rağmen, saçını günün modasına uygun kestirir. 

• Aynanın karşısında sivilceleri ve saçları ile saatlerce uğraşır. Zayıflığı, şişmanlığı, uzun boyu, kısa boyu, gözünün rengi her an sorun olur. 

Genç, kim olduğunu, neye değer vereceğini, kime bağlanıp inanacağını ve amacını bulmaya yönelir. Kendi kişiliğine düzen vermeye çalışır. Fizyolojik-Psikolojik Değişmeler:Bu dönemde fiziki büyüme hızının artığı görülür. Bunlar 1. Derecede cinsiyet özelliklerinin kazanılması( cinsiyet organlarının büyüyüp gelişmesi) , 2. Derecede cinsiyet özelliklerinin kazanılması (göğüslerin büyümesi, ses tonu ve deri dokusunun değişmesi; cinsi bölgeler, koltuk altları ve yüzde tüylenmeler), vücut organlarının değişmesi (kol, bacak, boyun; baş ve gövdeye göre daha hızlı büyür), yüz organlarının değişmesi (çene ve burun çıkıntıların da artma görülür) ile boy ve kilodaki hızlı artışıdır. 

Organizmanın fiziki olarak gelişmesi neticesinde erkeklerde gece boşalmaları, kızlarda ise ay hali (Regl) görülmeye başlar. Bedensel gelişimindeki bu değişim ergenin davranışlarını da doğrudan ilgilendirir. Hızlı büyüme ve bedendeki değişimlere, yorgunluk ve huzursuzluk gibi belirtilerde katılır. Hatta bu belirtiler abartılır. Çünkü çocuğun o güne kadar olan görev ve sorumlulukları değişmiştir ve bu ona ağır gelmektedir. Yorgunluk şikayetleri ardından sinirlilik ve huzursuzlukta görülür. Sindirim sisteminde düzensizlikler iştah dalgalanmaları olur. Bunlar hem hormonlarındaki değişikliklere göre hem de iç organlarındaki büyümelere bağlıdır. Halsizlik, baş ve sırt ağrıları, bitkinlik hissi görülür. 

Hormonlar vücudun kimyasal dengesinde etkili olur ve pek çok davranışını doğrudan etkiler genel anlamda ergen de şu olumsuz ögeler görülür: 

-Yalnızlık isteği 

-Çalışmaya karşı isteksizlik 

-Ahenksizlikler 

-Can sıkıntısı 

-Huzursuzluk 

-Toplumsal zıtlık 

-Otoriteye karşı direniş 

-Karşı cinse yönelmiş zıtlık 

-Duygusallığın artması 

-Kendisine güvensizlik 

-Cinsellikle fazla uğraşma 

-Aşırı çekingenlik 

-Hayal dünyasında kaçma 

Sosyal Değişmeler:

Ergenin fiziki ve fizyolojik değişime uğraması sonucunda, toplum içindeki rolü de değişir. Daha önceki çocuksu davranışlar yerini yetişkin davranışlarına bırakır. Ergen kendi kişiliğine kavuşabilmek için , önce ana-baba etkisinden sıyrılmaya çalışır. Onları dolaylı ve açık olarak eleştirir. Ergen bir yandan ana-baba etkisinden sıyrılmaya çalışırken, öte yandan kendisine yeni modeller seçer. Bu bir öğretmen, bir sporcu, bir şarkıcı veya siyasi bir lider olabilir. Ergen hayran olduğu bu kişilere her yönden benzemek ister. Ergen duygularındaki oynaklık nedeniyle, bir süre sonra kendisine yeni bir model seçer ve onunla özdeşim kurar. Ergenin duygularındaki oynaklık genellikle kimlik değişimi tamamlanıncaya kadar sürer. 

Ergenlik Döneminde:

Ergenin sosyal olaylara ilgisi artar.

Bir çok kimseyle kavgaya girer. 

Çeşitli olaylar hakkında görüş bildirmekten zevk duyar. 

Aynı zamanda gürültülü müzikten hoşlanır. 

Süse ve giyime merak sarar. 

Akran gruplarıyla birlikte eğlencelere ve gezilere katılmaktan zevk alır. 

Ergenin toplumdaki rolünün değişmesi bir çok problemi de beraberinde getirir. Bu problemlerin ergeni bunaltması, onda can sıkıntısı, huzursuzluk, davranışlarında ve çevresine uyum da ahenksizlik, çalışırken ya da oynarken çabuk yorulması sonucu çalışma isteksizliği yaratır. Gerek aile içinde, gerekse çevrede bazı faaliyetlere katılmayarak onlara çekişme-itişme içine girerler. Her an kavga ve dargınlıklara hazırdır. Sosyal zıtlıklar içindedir. Bebekliğinden beri diğer insanlarla birlikte olmaya can atarken, bu dönemde arkadaşlarına küser, onlardan kopar, gruptan ayrılır ve yalnız kalmak ister. Yalnızlık isteği onu bazı faaliyetlere katılmaktan alı koyar .